جلسه ۳: ثبت دامنه .com بصورت عملی

4.2 / 5. تعداد رای: 552

آموزش ثبت دامنه

آموزش ثبت دامنه COM

در این جلسه از دوره رایگان ساخت سایت با وردپرس آموزش ثبت دامنه .com را بصورت کاملا عملی به شما توضیح خواهیم داد. یاد می‌گیریم چگونه دامنه مورد نظر خود را ثبت کنیم.

در این جلسه قصد داریم دامنه وب‌سایت موردنظر خود را ثبت کنیم و به ببینیم که فرایند ثبت دامنه به چه صورت است. به‌صورت‌کلی ما دو نوع دامنه داریم، دامنه ir. که مخصوص ایران است و شما باید یک سری فرایند در وب‌سایت‌های ایرانی و مرجع ثبت دامنه‌های ir. باید طی کنید. یک سری هم دامنه خارجی داریم که ثبت آنها راحت‌تر است و اگر شما برای اولین بار مراحل ثبت دامنه را انجام می‌دهید کافی است که تنها در یک وب‌سایت فرایند را انجام دهید.

دامنه‌های خارجی شامل دامنه‌های com ،.net ،.org. و co. و… می‌باشند. یک سری از دامنه‌ها مانند evu. و edu.ir. یا ac.ir. معمولاً دامنه‌هایی هستند که به مراجع آموزشی داده می‌شوند و یا به ادارات آموزشی که دانشگاه‌هایی که مجوز آموزشی دارند. پس همه نوع دامنه‌ای را شما نمی‌توانید ثبت کنید. ولی دامنه‌هایی مثل com ،.net ،.org. و ir. دامنه‌هایی هستند که قابل‌استفاده برای ما هستند، برای عموم در دسترس هستند و نیاز به مجوز خاصی ندارند را خیلی راحت می‌توان ثبت کرد.

آموزش ثبت دامنه دات کام

دامنه‌هایی مانند com ،.net. و co. را می‌توان در مدت زمان کمتر از دامنه ir. مثلا نیم ساعت یا یک‌ ساعت ثبت کرد.

جستجوی ثبت دامنه در گوگل
جستجوی ثبت دامنه در گوگل

در اینجا هم مانند قبل عبارت “ثبت دامنه” را در گوگل جستجو کنید. تفاوتی ندارد وارد کدام سایت می‌شوید. فقط از سایت‌های معتبر با قیمت‌های مناسب استفاده کنید.

دامنه موردنظر خود را در بخش جستجو وارد کنید.

جستجوی دامنه در سایت ثبت کننده دامنه
جستجوی دامنه در سایت ثبت کننده دامنه

سایت ثبت کننده بررسی می‌کند که دامنه شما آزاد هست یا خیر. اگر دامنه آزاد بود، می‌توانید دامنه مد نظرتان را ثبت کنید.

دامنه موجود است
دامنه موجود است

حالا باید مدت زمان مورد نظر خود برای ثبت دامنه را انتخاب کنید. می‌توانید دامنه مد نظر را از بین ۱ تا ۵ سال ثبت کنید. (در برخی از سایت‌ها می‌توانید تعداد سال‌های بیشتری را انتخاب کنید.)

انتخاب مدت زمان ثبت دامنه
انتخاب مدت زمان ثبت دامنه

سپس روی “افزودن به سبد خرید” کلیک کنید و با کلیک روی ادامه می‌توانید مراحل خرید را انجام دهید.

برای تنظیمات DNS هم نیازی نیست که کاری انجام دهید و همین موارد پیش‌فرض را وارد کرده و روی ادامه کلیک کنید. چراکه هنوز هاست خود را خریداری نکرده‌اید و در جلسات بعد حتماً یک جلسه در مورد DNS برای شما توضیح می‌دهیم.

تنظیمات دی ان اس برای ثبت دامنه جدید
تنظیمات دی ان اس برای ثبت دامنه جدید

درنهایت روی گزینه پرداخت نهایی کلیک کنید و پس از پرداخت دامین شما بعد از مدت نهایتاً یک ساعت فعال می‌شود.

پرداخت و ثبت نهایی دامنه
پرداخت و ثبت نهایی دامنه

بنابراین دامین خود را فعال کنید تا در جلسات بعد از آن استفاده کنیم و هاست را خریداری کنیم و درنهایت دامین و هاست را به هم متصل کرده و سایتمان را راه‌اندازی کنیم.

انتقال دامنه

ثبت دامنه به معنای خریداری و رزرو یک نام دامنه است که به شما امکان می‌دهد آن را برای سایت خود استفاده کنید. هنگامی که شما یک دامنه ثبت می‌کنید، شما در واقع حق استفاده از نام دامنه را برای یک دوره زمانی مشخص (معمولاً یک سال) از یک شرکت ثبت دامنه خریداری می‌کنید.

برای ثبت دامنه، ابتدا باید مطمئن شوید که نام دامنه مورد نظر شما قبلاً ثبت نشده باشد. سپس، از طریق یک شرکت ثبت دامنه، می‌توانید نام دامنه مورد نظر را رزرو کنید. در نهایت، شما باید اطلاعات مربوط به دامنه خود را مانند اطلاعات تماس و DNSها در سیستم ثبت دامنه به روز کنید.

انتقال دامنه به معنای تغییر شرکت ثبت دامنه فعلی شما به یک شرکت جدید است. هنگامی که شما یک دامنه را انتقال می‌دهید، شما در واقع حق استفاده از نام دامنه را به یک شرکت دیگر انتقال می‌دهید که از آن به بعد مسئول نگهداری و مدیریت دامنه شما خواهد بود.

روند انتقال دامنه به فردی دیگر

برای انتقال دامنه، ابتدا باید مطمئن شوید که شرایط آماده‌سازی برای انتقال دامنه برقرار باشند. این شرایط ممکن است شامل برخی موارد مانند انقضای مدت زمانی که دامنه روی شرکت فعلی ثبت شده است (معمولاً حداقل 60 روز)، ایمیل صاحب دامنه فعلی برای تأیید انتقال و قفل نبودن دامنه باشد. پس از بررسی این موارد، شما می‌توانید از طریق یک شرکت جدید ثبت دامنه، درخواست انتقال دامنه خود را ثبت کنید.

سپس، شما باید یک کد انتقال (EPP Code) از شرکت فعلی خود دریافت کنید. این کد به عنوان یک رمز امن برای تأیید هویت شما به عنوان صاحب دامنه عمل می‌کند. پس از دریافت کد انتقال، آن را به شرکت جدید ثبت دامنه ارائه دهید تا انتقال دامنه آغاز شود. فرآیند انتقال معمولاً چند روز تا یک هفته طول می‌کشد.

پیروز و سربلند باشید. 🙂

آموزش کامل وردپرس

این مقاله بخشی از دوره آموزش رایگان وردپرس هست. با مشاهده این دوره رایگان، می‌توانید کار با وردپرس را به صورت کامل یاد بگیرید.

دوره رایگان آموزش وردپرس
نکته خاصی هست که این مقاله رو تکمیل‌تر کنه؟

  1. U325280 ۸ آبان ۱۴۰۲

    درود بر استاد راد عزیز .
    خداروشکر که با دیدن اموزش های پر از انرزی و دقیق شما بنده بعد از تهیه دوره اموزش جامع2 در حالی که قبل از اون هیچ اطلاعاتی نداشتم الان در حال ساخت و راه اندازی سایت فروشگاهی برای خودم و توسط خودم هستم . ولی ای کاش یاد اوری میکردین که برای خرید دامنه و هاستینگ از همین سایت مهین ورد پرس کلیک میزدیم و وارد سایت لیمو یا ایران سرور میشدیم بنده به اشتباه از میهن وردپرس بیرون میومدم و توی گوگل سرچ میکردم و بعد خرید میزدم که الان فهمیدم که به دلایلی باید از همین سایت میهن وردپرس کلک بخوره و وارد سایتهای ارایه کننده خدمات بشیم . کاش به دیگر دانشجوها یاد اور بشین که اشتباه منو تگرار نکنن . زنده باد

  2. U331272 ۲۰ مهر ۱۴۰۲

    سلام خسته نباشید ببخشید من در دوره ساخت سایت با وردپرس رایگانتون شرکت کردم و یک سوال داشتم میخواستم بدونم که شما در ویدیو های اموزش از سایت ایران سرور دامنه رو خریدید و از سایت لیموهاست هاست خریدید و بعد من رفتم در داخل سایت لیموهاست و قسمت خرید دامنه دامنه .ir ۴۹۰۰۰ تومن بود و در داخل ایران سرور 79000 تومن بود خواستم بدونم به نظرتون لیموهاست معتربره یا نه خیلی ممنون از تیم و پشتیبانب حرفه ای شما

  3. U329034 ۹ شهریور ۱۴۰۲

    سلام برای یک سایت بیزینسی و مراحل سئو آن آیا دامنه ir مشکلی ایجاد نمی کتد

  4. U328984 ۸ شهریور ۱۴۰۲

    با سلام
    ممنون از شما بابت مطالب آموزشی مفید و کاربردی.

    • تیم پشتیبانی تیم پشتیبانی ۹ شهریور ۱۴۰۲

      مرسی از توجه شما کاربر گرامی

      • U330299 ۱۵ آبان ۱۴۰۲

        سلام.وقتتون بخیر و خدا قوت. من به تازگی دامنه ای که خودش و هاست ش قبلا منقضی شده خریدم. هاستش رو هنوز نخریدم. برای اینکه بخوام سایت با همون اطلاعات و شکل شمایل قبلیش برام دوباره بیاد بالا باید همون هاست قبلی رو تمدید کنم یا کار دیگه ای میشه کرد؟

  5. U326209 ۲۴ تیر ۱۴۰۲

    سلام ممنون از شما
    من یک دامنه .com ثبت کردم ولی هنوز تایید نشده معمولا وقتی تایید بشه از شرکتی که خریدم پیامک میاد برام یا چقدر معمولا زمان میبره تا تایید بشه

  6. U325645 ۱۰ تیر ۱۴۰۲

    سلام ،، ممنون از تدریس جالب و زیبای شما

    ببخشید من دو تا سوال برام پیش آمد

    1-از کجا می شود فهمید که زمان شارژ یک ساله دامنه تمام شده و دوباره باید تمدید بشود،،جدای از این که به صاحب سایت ایمیل می شود آیا من می توانم بفهمم که مثلا میهن ورد پرس کی تاریخ شارژ دامنه اش تموم میشه؟

    2- فرض بفرمایید من از یک دامنه ای که یک نفر خریده و ثبت کرده خوشم آمد و آدرس دامنه را از صاحب دامنه خریداری کردم،،چون این فرد ایمیل و شماره اش در سایتی که دامنه را خریده ثبت کرده پس آن فرد می تواند دامنه را شارژ مجدد کند و صاحب اصلی آن باشد،،[هر چند که سایت در دست من باشد سرور هم داشته باشم ] آیا سرور و وب سایت دلیل بر مالکیت هست یا نه؟؟؟

    • Reza Rad رضا راد ۱۰ تیر ۱۴۰۲

      درود بر شما سپاس. ۱. معمولا ایمیل ارسال می کنن ۲. باید دامنه رو به اسم خودتون منتقل کنید. یک کد انتقال از ایشون دریافت و با گزینه انتقال دامنه اون رو به پنل خودتون انتقال بدید.

  7. U325213 ۲۹ خرداد ۱۴۰۲

    امکانش هست که دامنه com.رو الان بخرم و برند ثبت کنم اما بعدا مثلا 6 ماه دیگه سایتم رو راه اندازی کنم؟

  8. U324641 ۱۴ خرداد ۱۴۰۲

    ممنون از توضیحات اصولی و روان برای هر موضوع

  9. U320619 ۲ بهمن ۱۴۰۱

    سلام خسته نباشید من در زمانی که دامین من هنوز توسط ایرنیک تاییدنشده بود تونستم دی ان اس هاشو تغییر بدم و به هاستم وصلش کنم میخواستم ببینم این کار درسته؟البته هنوزم دامنم تایید نشده و تقریبا یک روز گذشته

  10. U320619 ۱ بهمن ۱۴۰۱

    سلام خسته نباشی.
    من که دارم به صورت اموزشی الان با اموزش هایتان یاد میگیرم میخواستم ببینم فعلا میتونم دامنه و هاست رایگان بگیرم و هزینه ای ندم تا یاد بگیرم؟

    • Reza Rad رضا راد ۵ بهمن ۱۴۰۱

      سلام وقت بخیر پیشنهاد نمیشه اما آموزشش تو سایت هست تا حدودی میتونید هاست و دامین رایگان بگیرید.

  11. U319248 ۱۷ آذر ۱۴۰۱

    سلام وقت بخیر من توی سایت ایرنیک تقریبا یه ماه قبل ثبت نام کردم و شناسه گرفتم چند روز قبل هم دو تا دامنه ای ار خریدم الان که وارد ایرنیک شدم این پیام رو داد که شناسه من توقیف شده و ایمیلم رو که چک کردم متوجه شدم یه پیام قبلا دادن که من چون وارد سایت نشدم شناسه قفل شده و دامنه که خریده بودم رو هم سرچ کردم الان آزاد هست ممنون میشم راهنمایی کنید باید چکار کنم ؟ باید مجدد شناسه بگیرم از ایرنیک؟

    • Reza Rad رضا راد ۱۷ آذر ۱۴۰۱

      سلام وقت بخیر باید با ایرنیک در ارتباط باشید اگر مشکل برطرف نشد سریعا دامنه رو مجدد ثبت کنید.

      • U319248 ۱۷ آذر ۱۴۰۱

        ببخشید من متوجه نشدم که با توجه به اینکه شناسه ایرنیک قفل شده شناسه ایرنیک جدید هم باید ثبت کنم؟ و اینکه دامنه که خریده بودم هنوز آزاد هست ممکنه به خاطر قفل بودن شناسه باشه؟ اگر اینجور باشه طبیعتا نیاز به شناسه جدید دارم. متاسفانه پاسخگویی ایرنیک خیلی ضعیفه

        • Reza Rad رضا راد ۲۱ آذر ۱۴۰۱

          باید با ایرنیک در ارتباط باشید دقیق تر راهنماییتون میکنن. اینکه شناسه جدید بسازید فکر نمیکنم امکانش باشه

  12. U32187 ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱

    با سلام ببخشید برای ساخت سایت آموزشی میشه دامنه و هاست رو فعلا خریداری نکرد.اگر بله لطفا راهنمایی بفرماید.ممنون

  13. U251858 ۱۳ آبان ۱۴۰۰

    سلام.وقت بخیر.
    سوال اولم اینه برای وبسایت فروش پسوند .shop میتونه مناسب باشه؟یا بهتره از پسوند شناخته شده .comاستفاده بشه.
    سوال دوم اینه امکان اینکه دامنه ایی ثبت شده باشه و ازش استفاده نشه هست؟چون من یه دامنه ای رو با ir میخواستم ثبت کنم میگفت استفاده شده،،، اما آدرسش سایتی رو باز نمیکرد.

  14. U39345 ۲۶ تیر ۱۴۰۰

    سلام ، چه طور باید فایل داخل سایتمون بزاریم برای دانلود کاربرانی که به سایت ما میان برای دانلود محصولاتمون ؟؟!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

  15. U39444 ۱۵ خرداد ۱۴۰۰

    با سلام
    میخواستم بدونم که، اگه بخواهیم دامین بخریم میتونیم بدونه اینکه در سایت ایرنیک ثبت نام کنیم میتونیم دامین رو فعال کنیم؟

  16. U39747 ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۰

    سلام
    میشه از خارح از کشور هم دامنه سایت رو تمدید کنیم؟

  17. U39747 ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۰

    سلام
    ممنون بابت اطلاعات خوبی که در اختیار ما گذاشتین
    یه سوال داشتم
    بعد ار ساخت سایت و فعالیت امکان تغییر نام سایت هست؟
    باید هزینه ثبت دامنه دوباره پرداخت بشه درسته؟

  18. U39543 ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰

    درود بر شما.
    من از یکی از سایت ها دامنه .ir خریدم. اما دسترسی به اکانتم در اون سایت ندارم. این دامنه در آیرنیک به نام من ثبت شده. میخوام بدونم بدون ورود به سایت مبدا میتونم دامنه رو به سایت دیگه ای منتقل کنم؟ یا اینکه اصلا برای مراحل بعدی وصل کردن دامنه .ir به هاست نیازی به سایت فروشنده دارم؟
    سپاس

  19. U38788 ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۰

    سلام خسته نباشید
    ی سوال داشتم خدمتتون

    ببینید مثلا وقتی یه پست میزارم تو سایت مثلا دانلود زیرنویس فارسی فیلم 2021 mortal kombat
    و وقتی تو گوگل تیتر پست رو سرچ میکنم + اسم سایتم به جای اینکه مثل سایتای دیگه تیتر پست رو بیاره مینویسه بایگانی های 2021 و وارد دسته فیلم های 2021 میشه , کلا تو گوگل فقط بایگانی هارو نشون میده نه پست هارو
    چطور میشه حل کرد این مشکل رو ؟

    • Reza Rad رضا راد ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

      درود بر شما بررسی کنید پست ها ایندکس باشند. همچنین موارد ux در سرچ کنسول رو که در دوره سئو توضیح دادم بررسی کنید.

      • U38788 ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

        چطور بفهمم پست ها ایندکس شدند ؟؟

        • تیم پشتیبانی تیم پشتیبانی ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰

          بعد از اسم دامنه یک فاصله بدهید و عبارت inurl:ghesmati-az-address را بنویسید، دقت کنید که قبل و بعد از دونقطه فاصله ای وجود نداره، قسمتی از آدرس صفحه را بنویسید تا ببینید آن صفحه ایندکس شده است یا خیر؛ لازم نیست کل url را کپی کنید، قسمتی از آن را نویسید و تمامی صفحاتی که url آنها شامل آن عبارت باشد در لیست نتایج قابل مشاهده خواهند بود.

      • U38788 ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰

        منظورتون از ux تجربه کاربری هست ؟؟

  20. U33485 ۲۵ فروردین ۱۴۰۰

    سلام
    یک سوال دارم…سن من زیر 18 سال هست و من کد ایرنیکم رو دیشب گرفتم و همون دیشب هم یه دامین ثبت کردم.
    خیلی آشنایی ندارم با روند کار…
    برام ایمیل اومده بود که 10 روز دیگه مشخص میشه که دامین من ثبت نهایی میشه یا نه…
    ممنون میشم من رو راهنمایی کنید که تا اون ده روز دیگه، من باید چی کار کنم؟

    • U33485 ۲۵ فروردین ۱۴۰۰

      سلام مجدد.
      الان هم ایمیل اومده باید در وبسایت ساماندهی وزارت ارشاد، ثبت نام کنم و درخواست تایید شدن دامنه ام رو بدم…
      ممنون میشم راهنمایی کنید در این روند کار، چه کار هایی باید انجام بدم و چه کار هایی نکنم….
      ممنون🌹🌹🌹😊

    • Reza Rad رضا راد ۲۶ فروردین ۱۴۰۰

      درود بر شما هیچی. فعلا بقیه آموزش ها رو ببینید و صبر کنید تا تایید بشه

  21. U38796 ۲۲ فروردین ۱۴۰۰

    ببخشید
    سایت های دانلود چجوری کسب درآمد میکنن؟
    فقط از تبلیغات؟

  22. U38759 ۲۱ فروردین ۱۴۰۰

    سلام. وقتتون بخیر.
    دامنه های .ir قیمت مناسب دارن ولی باید شناسه ی ایرنیک ساخت. می خواستم بدونم در سایت ایران سرور، ثبت دامنه ی .com هم نیاز به شناسه ی ایرنیک داره؟
    خیلی ممنون🙏🏻🌹

  23. U38519 ۱۲ فروردین ۱۴۰۰

    سلام بر شما، خسته نباشید
    من یه دامنه ثیت کردم در سایت ایرنیک ولی در بخش تائید مدارک به مشکل بر خوردم و چندین بار هم دوباره مدارکمو ارسال کردم ولی بعد از چند روز هنوز دامنه ام در انتظار تائید مدارک مونده، چیکار باید بکنم تا دامنم ثبت شه و وردپرس رو روش نصب کنم؟

    • تیم پشتیبانی تیم پشتیبانی ۱۴ فروردین ۱۴۰۰

      با سلام
      باید با پشتیبانی ایرنیک در ارتباط باشید تا مشکل رو بررسی کنند و دامنه شما رو تایید کنند

  24. U37813 ۲۶ اسفند ۱۳۹۹

    سلام خسته نباشید شما توی ایرنیک ثبت کردید بعد توی سایت دوم یعنی ایران هاست گفتید چه باید اون کد ایرنیک را ثبت کنیم ولی توی سایت دوم یعنی ایران سرور ما جایی رو برای ثبت اون کدی که از ایرنیک گرفته بودیم پیدا نکردیم سوال دوم اینکه اگه توی ایرنیک کد نگیریم مشکل ایجاد میشه؟

    • Reza Rad رضا راد ۲۷ اسفند ۱۳۹۹

      سلام توی ایمیلی که ایرنیک برای شما ارسال میکنه این رمز هست و باید حتما داشته باشیدش. البته رمز نیست بلکه شناسه کاربری هست.

  25. U37732 ۲۲ اسفند ۱۳۹۹

    سلام خسته نباشید ایا دامنه ی .com رو باید در ایرنیک تبت کنیم؟

  26. U36865 ۴ اسفند ۱۳۹۹

    سلام خسته نباشید
    یه سوال داشتم اونم اینکه آیا میشه بعدا دامنه رو تغییر داد یا اینکه دو دامنه به سایتمون وصل کنیم ؟
    مثلا الان دامنه با پسوند ir بگیریم و بعدا com بگیریم

  27. U35930 ۱۶ بهمن ۱۳۹۹

    سلام ممنون از اموزشاتون
    من در حال فراگیری از سایت شما هستم قصد ثبت دامنه رو دارم دامنه ای که مدنظر دارم guitaristmedia هست که ازاده اما در اینستاگرام پیج مشابه و خیلی فعالش هست یعنی guitarist-media که در یوتیوب هم هست اما فعال نیست زیاد و البته دقیقا همین اسم رو در اینستاگرام خودم دارم که چندان فعال نیست با این تفاسیر ایا به صلاح هست ثبت کنم؟؟

    • Reza Rad رضا راد ۱۸ بهمن ۱۳۹۹

      سلام اگر قبلا کسب و کاری با این نام راه‌اندازی شده چه سایت باشه چه اینستاگرام پیشنهاد میکنم نام دیگری رو انتخاب کنید.

    • U42243 ۲۴ مرداد ۱۴۰۰

      سلام وقت بخیر من من تو سایت ایرنیک ثبت نام کردم شناسه به داد ولی پسورد و تو ایمیلم نفرستاده
      زمان می‌بره یا باید چیکار کنم؟

  28. U35927 ۱۶ بهمن ۱۳۹۹

    سلام
    من یه دامنه .com ثبت کردم، می خوام ببینم تا قبل از راه اندازی سایتم می تونم کاری کنم که هر کس با ورود به این دامنه به صفحه‌ی اینستاگرامم وارد شه؟

  29. U32983 ۱۵ آذر ۱۳۹۹

    دامنه Ir. یا .com موقع قطع اینترنت (شبیه پارسال) با هم تفاوت دارن؟
    آخه یه شرکت برا دوستم از ir استفاده کرده بود و گفته بود .com رو ممکنه ببندن ولی ir همیشه وصله

  30. U32265 ۱ آذر ۱۳۹۹

    (سلام خدمت سایت خوبتان)
    آیا با این دوره رایگان ، ما میتوانیم کسب در آمد داشته باشیم؟ برای مثال برای مشتری های خودمان سایت بزنیم؟ ممنون میشم که جواب بدید

  31. U31641 ۱۵ آبان ۱۳۹۹

    سلام شماره شناسه برام ایجاد نمیشه

  32. U30041 ۱۸ مرداد ۱۳۹۹

    با سلام
    یک سوال داشتم : ما میتونیم بعد از اینکه سایتمون رو روی زمپ درست کردیم اقدام به خرید هاست و دامنه بکنیم؟
    و اینکه می تونیم برای یک سایت هم دامنه ی آی آر رو داشته باشیم و هم کام رو؟؟

  33. U14500 ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۹

    ممنون از مقاله خوبتون
    چجوری میتونیم بفهمیم دامنهir که ثبت میکنیم قبلا مورد استفاده قرار گرفته؟