نقد و بررسی فرایند تسویه حساب سایت اپل

سلام رفقا! خوش اومدین به یه مقاله‌ی دیگه، قراره امروز با هم یه سر بزنیم به سایت اپل و یه نگاهی دقیق بندازیم به فرآیند خرید ازش. شاید بگین خب مگه خرید کردن چقدر خاصه؟ ولی واقعیت اینه که وقتی با یه سایت بزرگ و سطح بالا مثل اپل طرفی، هر قدم از فرآیند خریدش می‌تونه یه دنیا ایده و الهام بهت بده، مخصوصاً اگه تو دنیای طراحی سایت یا فروشگاه‌های اینترنتی فعالیت داری.

قراره با همدیگه تک‌تک مراحل خرید رو از خود سایت اپل بررسی کنیم؛ نه صرفاً از جنبه اینکه یه مک‌بوک بخریم، بلکه اینکه ببینیم چطور این سایت کاربر رو راه می‌بره، چه تجربه‌ای بهش می‌ده و اصلاً چه جوری می‌تونه الگویی باشه برای پیاده‌سازی تو وردپرس یا ووکامرس.

البته الان قصد نداریم وارد مرحله‌ی پیاده‌سازی عملی بشیم، چون خودش چند ساعت کار مفصله. ولی یه بررسی دقیق از سایت می‌تونه تو ذهنمون یه تصویر درست بسازه که بعداً راحت‌تر بشه مشابهش رو تو سایت‌های خودمون اجرا کنیم. برای خود من، تجربه‌ی خرید از سایت اپل خیلی جالب بود. راستش قبل از اینکه پام برسه به دبی، بیشتر از دیدن ماشینای لوکس یا برج‌های بلند، هیجان اینو داشتم که برم اپل استور و خودم مستقیم با محصولات اپل سر و کله بزنم.

حالا هم تصمیم گرفتم به مناسبت جشنواره‌ای که پشت سر گذاشتیم، یه مک‌بوک برای خودم بگیرم، یه جور هدیه برای تلاشی که کردم. این فرصته تا هم یه خرید واقعی از سایت اپل انجام بدم، هم با هم بشینیم و دقیق بررسی کنیم که این سایت چطوری کاربر رو به بهترین شکل ممکن تا مرحله‌ی نهایی خرید همراهی می‌کنه.

ویژگی‌های ناب سایت اپل

تا وارد سایت اپل می‌شی، اولین چیزی که بهت حس می‌ده اینه که با یه برند خاص طرفی. همه چی خیلی شیک، ساده و در عین حال فوق‌العاده حساب‌شده‌ست. هیچ‌چیزی زیادی نیست، هیچ‌چیزی هم کم نیست. همون لحظه‌ی اول، صفحه‌ی اصلی با طراحی مینیمال و چشم‌نوازش میاد جلو و تازه‌ترین محصولاتش رو مثل یه ویترین لوکس جلوت می‌ذاره. اینجا دیگه از شلوغ‌بازی خبری نیست، همه‌چی انگار از قبل سر جاش چیده شده تا تو فقط لذت ببری و راحت تصمیم بگیری.

UI/UX فوق العاده

راستش بخوای، من سایت‌های زیادی دیدم، ولی اگه بخوام صادق باشم، تجربه‌ی کاربری یا همون UX و طراحی رابط کاربری (UI) سایت اپل، یکی از بهترین‌ها، نه، اصلاً بهترینه. همه چی دقیقاً اونجاست که باید باشه. از فاصله‌گذاری‌ها گرفته تا نحوه نمایش محصولات، از رنگ‌ها تا فونت‌ها، از عکس‌ها تا انیمیشن‌های نرم و بدون مزاحمت. انگار یه تیم طراحی نشسته ساعت‌ها فکر کرده تا تو، وقتی وارد سایت می‌شی، بدون اینکه حتی متوجه بشی، دقیقاً همون کاری رو بکنی که باید بکنی.

این حس خوب، همین اول کار، آدم رو جذب می‌کنه. نه با شعار، نه با تخفیفای عجیب و غریب، فقط با یه طراحی درست و اصولی که انگار داره می‌گه که «به ما اعتماد کن، اینجا همه چی تحت کنترله.»

انتخاب زبان و مکان فقط با یک کلیک

یکی از چیزایی که همون اول ورود به سایت اپل نظرم رو جلب کرد، این بود که خیلی هوشمندانه میاد موقعیت جغرافیایی‌تو بررسی می‌کنه. مثلاً وقتی من وارد سایت شدم، به‌محض اینکه فهمید تو امارات هستم، یه پیام کوچیک ولی خیلی کاربردی بهم نشون داد که انگار می‌پرسید: «آیا مایلی نسخه امارات سایت رو ببینی؟» منم گفتم آره، کانتینیو کن.

بعد چی شد؟ همه چی رفت رو نسخه‌ی مخصوص امارات، زبان شد انگلیسی (که خب خیلی هم منطقیه چون عموم کاربرای امارات با انگلیسی راحت‌ترن) و مهم‌تر از اون، تمام قیمت‌ها تبدیل شد به درهم. این برای من خیلی جالب بود، چون تو بیشتر سایت‌های بین‌المللی هنوز باید بری دستی کشور رو تغییر بدی یا زبان رو سوییچ کنی یا هی فکر کنی قیمت این محصول چند دلار میشه.

اینجا اما بدون اینکه حتی لازم باشه من دنبال چیزی بگردم، خودش شرایط منو شناخت و همه‌چی رو تنظیم کرد. انگار سایت قبل از اینکه من بخوام خرید کنم، خودش همه‌ی مقدمات رو چیده. اینم یه بخش دیگه از اون تجربه‌ی کاربری درجه یکیه که درباره‌ش حرف زدیم. حس می‌کنی تو اولویتی، حس می‌کنی سایت برای تو طراحی شده، نه اینکه صرفاً یه نسخه‌ی کلی برای همه باشه.

منوی حرفه‌ای

وقتی وارد سایت می‌شی، یکی از چیزایی که خیلی تو ذوق نمی‌زنه و اتفاقاً حس خوبی هم بهت می‌ده، منوی بالای صفحه‌ست. همه‌چی خیلی شسته‌رفته، تمیز و منظم کنار هم چیده شده. نه اونقدر شلوغه که گیجت کنه، نه اونقدر خلاصه‌ست که بخوای دنبال چیزایی که می‌خوای بگردی. دقیقاً وسط این دوتاست؛ یه تعادل خوشحال‌کننده!

مثلاً من که دنبال لپ‌تاپ بودم، خیلی راحت از بین گزینه‌هایی که بالا بود، روی بخش “Mac” کلیک کردم. بدون هیچ دردسری، همه‌ی مدل‌های مختلف مک برام باز شد. مک‌بوک پرو، مک‌بوک ایر، آی‌مک، مک مینی و بقیه مدل‌ها، همه با یه دسته‌بندی درست و حسابی.

برای خودم، دنبال یه چیزی بودم که هم سبک باشه هم خوش‌دست، چون خیلی جابه‌جا می‌شم و نمی‌خوام وزن دستگاه اذیتم کنه. مک‌بوک پرو یه‌کم ضخیم‌تره و معمولاً سنگین‌تر از مدل‌های ایره، واسه همین تصمیم گرفتم مک‌بوک ایر رو انتخاب کنم، اونم مدل جدید ۱۵ اینچی‌ش رو. تازه از همون لیست بالا خیلی راحت می‌تونی سایز مورد نظرت رو انتخاب کنی، هیچ پیچیدگی‌ای نداره.

اینکه دسترسی به محصول اینقدر راحت و سریع باشه، خودش کلی امتیازه. کاربر بدون اینکه هی صفحه‌به‌صفحه بچرخه، دقیقاً می‌تونه اون چیزی رو که می‌خواد پیدا کنه. این همون چیزیه که طراحی خوب باید بهت بده، مسیر مستقیم، ساده و بدون استرس.

لندینگ پیج‌های درجه یک

یکی از جذاب‌ترین بخشای سایت اپل (که واقعاً نمی‌تونم راحت ازش بگذرم) طراحی لندینگ‌پیج‌هاشه. واقعاً یه چیز دیگه‌ست. یعنی وقتی وارد صفحه‌ی مربوط به یه محصول خاص می‌شی، مثلاً همین مک‌بوک‌ایری که من انتخاب کردم، یه‌جور تجربه‌ی تعاملی یا همون اینتراکتیو شروع می‌شه که ناخودآگاه جذبش می‌شی.

همزمان با اینکه صفحه رو اسکرول می‌کنی، نه فقط متن‌ها و عکس‌ها، بلکه ویدیوها، انیمیشن‌ها، افکت‌های حرکتی و حتی شعارهای تبلیغاتی یکی‌یکی میان جلو چشمت. همه چی دقیق و هوشمندانه طراحی شده که تو رو قانع کنه: «آره، این دقیقاً همون محصولیه که دنبالش بودی.»

نکته‌ی خیلی جالب اینه که تو کل این مسیر – از بالا تا پایین لندینگ‌پیج – یه منوی شناور بالای صفحه همراهته. نه گم می‌شه، نه مزاحمه، فقط کافیه یه نگاه بندازی و هر وقت خواستی، با یه کلیک بری سراغ بخش‌هایی مثل مشخصات فنی، بررسی ویژگی‌ها، مقایسه با مدل‌های دیگه یا حتی پرسش‌های متداول.

و خب اون گزینه‌ی معروف «Buy» همیشه جلوی چشمته. یعنی اگر توی همین مسیر قانع شدی که «آره من این محصولو می‌خوام»، لازم نیست بری بگردی دنبال دکمه‌ی خرید. خیلی راحت می‌تونی با کلیک روی Buy مستقیم وارد صفحه‌ی خرید بشی و اونجا انتخاباتت رو نهایی کنی.

این طراحی، دقیقاً همون چیزیه که یه تجربه‌ی خرید آنلاین رو تبدیل می‌کنه به یه سفر جذاب و خوشایند. نه فقط خرید، بلکه انگار داری با برند اپل معاشرت می‌کنی.

اتفاقاً اینقدر از طراحی لندینگ‌پیج‌های اپل خوشم اومد که خودم دست به کار شدم و یه لندینگ‌پیج برای آیفون ۱۶ پرو طراحی کردم. اونم با المنتور، دقیقاً با همین الهام‌هایی که از سایت اپل گرفتم. سعی کردم همون حس تمیزی، سادگی و در عین حال جذابیت رو توی طراحی بیارم. حالا اگه دوست داری، می‌تونی بری تو سایت و ببینیش. از انیمیشن‌های نرم گرفته تا نحوه چیدمان بخش‌ها، همه‌ش با دقت و بر اساس تجربه‌ای که از اپل یاد گرفتم طراحی شده.

اینو گفتم چون وقتی از سایت‌های حرفه‌ای ایده می‌گیری، فقط یه چیز تئوری تو ذهنت نمی‌مونه. واقعاً می‌تونی اون حس خوب رو تو پروژه‌های خودت هم پیاده کنی. این همون چیزیه که باعث می‌شه یه طراح وب یا صاحب کسب‌وکار، یه پله بیاد بالاتر. اگه می‌خوای دوره رایگان آموزش المنتور رو ببینی روی دکمه‌ی پایین کلیک کن.

مراحل خرید بسیار ساده

وقتی وارد صفحه‌ی خرید می‌شی، دیگه همه چی خیلی مستقیم و مرحله‌به‌مرحله‌ست. اول از همه ازت می‌پرسه که کدوم مدل رو می‌خوای. مثلاً برای مک‌بوک ایر، دو تا گزینه اصلی داری، یکی ۱۳ اینچ و یکی ۱۵ اینچ. من خودم الان مدل ۱۳ اینچی رو دارم، واسه همین این‌بار تصمیم گرفتم یه تجربه جدید داشته باشم و برم سراغ ۱۵ اینچی.

وقتی مدل ۱۵ اینچ رو انتخاب می‌کنی، خودش به‌صورت خیلی شفاف، دو تا از مدل‌های پرفروش رو میاره جلوت. یعنی همون‌جا دوتا گزینه‌ی پیشنهادی می‌بینی که با هم مقایسه شدن. هم مشخصات فنی‌شون، هم قیمت‌هاشون، همه چی کنار همه. لازم نیست بری دونه‌به‌دونه بررسی کنی یا صفحه به صفحه بچرخی؛ خودش خیلی تمیز داره می‌گه: «ببین این دوتا گزینه‌ان، حالا کدومش به کارت میاد؟»

برای من مشخص بود که دنبال یه مدل قوی‌ترم. یعنی فضای ذخیره‌سازی بیشتر، حافظه RAM بهتر، خلاصه یه چیزی که برای کارای سنگین‌تر هم جواب بده. واسه همین اون مدل ۵۱۲ گیگابایتی رو انتخاب کردم، با رم بیشتر. همه‌ی این انتخاب‌ها رو تو یه صفحه خیلی جمع‌وجور انجام می‌دی، و سایت همزمان با انتخاب‌هات، قیمت نهایی رو به‌روز می‌کنه، که واقعاً تجربه‌ی خرید رو راحت‌تر و شفاف‌تر می‌کنه.

همه چی تو این مرحله خیلی روان پیش می‌ره، بدون اینکه سردرگم بشی یا نیاز باشه هی برگردی عقب. حس می‌کنی واقعاً داری یه خرید حرفه‌ای انجام می‌دی، نه اینکه با کلی گزینه‌ی گیج‌کننده تنها گذاشته شده باشی.

تیم حرفه‌ای

راستش اینجای کار، آدم هرچی جلوتر می‌ره، بیشتر می‌فهمه که واقعاً نمی‌شه از سایت اپل ایراد جدی گرفت. یعنی بخوایم یا نخوایم، اپل یه استاندارد خاصی رو تو تجربه کاربری تعریف کرده که خیلی از برندهای دیگه حتی هنوز بهش نزدیک هم نشدن.

بد نیست بدونی یکی از مدیرای ارشد اپل، همون کسیه که اصلاً مفهوم UX یا همون تجربه کاربری رو آورد وسط حرفای روزمره ما طراح‌ها. تجربه کاربری یه چیز تازه نیست، از قدیم بوده، ولی اینکه انقدر مهم و حیاتی دیده بشه، از جایی شروع شد که اپل اومد و نشون داد طراحی فقط ظاهر قشنگ نیست، طراحی یعنی اینکه کاربر احساس خوبی داشته باشه، راحت باشه، گیج نشه، لذت ببره از بودن توی اون محیط.

وقتی با محصولات اپل مثل macOS یا iOS کار می‌کنی، یا حتی خودت رو درگیر سایتش می‌کنی، دقیقاً همین حس رو تجربه می‌کنی. همه چیز با نظم و حساب جلو می‌ره، هیچ چیز اضافی نیست، هیچ مرحله‌ای الکی تکراری نیست، همه چی سر جاشه.

البته حالا درسته نمی‌شه ایرادی گرفت، ولی مثلاً یه چیز کوچیکی بود که به نظرم می‌شه بهترش کرد. توی صفحه‌ی خرید، وقتی داری مشخصات رو انتخاب می‌کنی، به جای اینکه فقط بنویسه “Select”، شاید بهتر بود از یه عبارتی مثل “Customize” استفاده می‌کرد. چون اینجوری حس بیشتری به کاربر می‌ده که داره محصول رو مطابق میل خودش می‌سازه. البته این دیگه خیلی ریزه، نه اینکه ضعف باشه، ولی خب آدم وقتی داره انقدر با دقت نگاه می‌کنه، این چیزای ریز هم به چشم میاد.

در کل اما، چیزی که واضحه اینه که پشت این طراحی‌ها یه تیمه که سال‌ها وقت گذاشته تا این سطح از تجربه کاربری رو ارائه بده. و اصلاً جای تعجب نداره که ما تو میهن وردپرس هم یه مقاله اختصاصی درباره UX نوشتیم، چون الان دیگه تجربه‌ی کاربری یه چیزیه که نمی‌تونی نادیده‌ش بگیری.

استفاده از رندرهای سه‌بعدی فوق‌العاده حرفه‌ای‌ به جای تصاویر محصول

وقتی بالاخره وارد صفحه‌ی محصول می‌شی، یعنی همون جایی که قراره تصمیم نهایی رو بگیری، اولین چیزی که به چشم میاد گالری تصاویره. راستش رو بخوای، کیفیت تصاویر اونقدر بالاست که آدم حس می‌کنه داره با یه محصول واقعی جلوی چشمش کار می‌کنه. ولی یه کم که دقیق‌تر نگاه می‌کنی، متوجه می‌شی اینا احتمالاً عکسای واقعی نیستن، بلکه رندرهای سه‌بعدی فوق‌العاده حرفه‌ای‌ان که از روی مدل واقعی محصول ساخته شدن.

این رندرها به قدری دقیق طراحی شدن که حتی جزئی‌ترین انحناها، بافت سطح بدنه، نورپردازی و سایه‌ها هم توشون رعایت شده. وقتی با موس روی تصاویر حرکت می‌کنی یا بین زوایای مختلف سوییچ می‌زنی، حس می‌کنی یه مدل واقعی از مک‌بوک یا آیفون جلوت قرار داره که می‌تونی بچرخونیش و باهاش ور بری.

این سطح از دقت باعث می‌شه کاربر کاملاً به محصول اعتماد کنه. چون چیزی که می‌بینه، دقیقاً همون چیزیه که بعداً قراره دستش بگیره. دیگه اون نگرانی معروف «نکنه عکس با خود محصول فرق داشته باشه» تو اینجا بی‌معنیه.

در کل این گالری نه فقط یه نمایش ساده از ظاهر محصوله، بلکه خودش تبدیل شده به یه ابزار مهم برای تصمیم‌گیری. چون وقتی انقدر دقیق و جذاب محصول رو می‌تونی ببینی، خیلی راحت‌تر می‌تونی انتخابت رو قطعی کنی.

خرید سفارشی سازی شده

بعد از اینکه از گالری محصول لذت بردیم و یه نگاه کلی به ظاهرش انداختیم، سایت اپل یه بخش خیلی خوب دیگه هم داره که اطلاعات کلی محصول رو خیلی مختصر و مفید در اختیارت می‌ذاره. یعنی لازم نیست بری اسکرول کنی تا ته صفحه یا دنبال مشخصات فنی بگردی؛ همون بالا یه خلاصه‌ای از ویژگی‌های اصلی رو می‌بینی که تو تصمیم‌گیری خیلی کمک می‌کنه.

حالا اینجاست که وارد بخش جذاب کاستومایز کردن محصول می‌شی. یعنی دقیقاً همون جایی که می‌تونی دستگاه رو با توجه به نیاز خودت بچینی. من خودم تصمیم گرفتم رم رو ببرم روی ۱۶ گیگ، چون واقعاً برای کارای سنگین‌تر و باز نگه داشتن چند تا برنامه همزمان، این مقدار رم ایده‌آله. از نظر فضای ذخیره‌سازی هم ۵۱۲ گیگ برام کافی بود، چون از هارد اکسترنال استفاده می‌کنم و لازم نیست همه‌چی تو خود لپ‌تاپ ذخیره شه.

یه گزینه‌ی دیگه هم که خیلی برام جالب بود، انتخاب نوع پاور آداپتوره. اپل دو مدل پاور برای این دستگاه ارائه می‌ده و اینجا می‌تونی انتخاب کنی کدوم رو می‌خوای. من اون مدلی رو انتخاب کردم که خروجی دوال USB-C داره، چون برای شارژ همزمان چند دستگاه واقعاً کاربردیه، مخصوصاً وقتی همیشه کلی گجت و کابل همراهمه.

این بخش کاستومایز، یه جورایی حس خرید اختصاصی بهت می‌ده. حس می‌کنی داری محصول رو دقیقاً با نیازهای خودت می‌سازی، نه اینکه فقط از بین چند مدل آماده یکی رو برداری. همین باعث می‌شه تجربه خرید نه‌تنها راحت، بلکه واقعاً لذت‌بخش باشه.

چرا کیبورد US English

یه مرحله‌ی دیگه که شاید برای خیلی‌ها معمولی باشه ولی برای من خیلی مهمه، انتخاب نوع کیبورده. ببین، وقتی زیاد با لپ‌تاپ تایپ می‌کنی و مخصوصاً اگه تایپ ده‌انگشتی بلدی، نوع کیبوردی که انتخاب می‌کنی واقعاً مهمه. برای من همیشه فقط یه گزینه وجود داره US English.

توی سایت اپل، وقتی به مرحله‌ی انتخاب کیبورد می‌رسی، چند تا گزینه مختلف بهت نشون می‌ده که ممکنه بسته به منطقه و زبان متفاوت باشن. مثلاً Arabic-English، UK English، یا همین US English. ولی من همیشه US English رو انتخاب می‌کنم چون برای تایپ حرفه‌ای واقعاً بهترین حس رو داره. جای کلیدهاش استاندارده، فاصله دکمه‌ها خوبه و حس و صدای تایپ باهاش دقیقاً همون چیزیه که آدم از یه کیبورد خوب انتظار داره.

اگه تایپ برات مهمه یا زیاد با متن سروکار داری، حتماً قبل از خرید یه سرچ کوچیک در مورد تفاوت مدل‌های کیبورد انجام بده. چون ممکنه ظاهرشون یکی باشه، ولی چینش کلیدها، حتی جای Enter یا Shift می‌تونه فرق داشته باشه و بعداً اذیتت کنه. من خودم چون قبلاً تجربه‌شو داشتم، این بار مستقیم رفتم سراغ US English که بدون شک بهترین گزینه‌ست برای تایپ ده‌انگشتی و استفاده روزمره.

فروش Add-on به صورت حرفه‌ای

وقتی مشخصات دستگاه رو نهایی می‌کنی و میری برای ثبت سفارش، سایت اپل یه حرکت جالب دیگه هم انجام می‌ده. میاد دو تا نرم‌افزار رو به عنوان Add-on یا همون افزونه‌های جانبی بهت پیشنهاد می‌ده. یه‌جور فروش مکمله که خیلی هم حرفه‌ای پیاده‌سازیش کردن.

اینجا دقیقاً یه جاییه که می‌شه با پلاگین‌هایی مثل WooCommerce Product Add-ons تو سایت‌های وردپرسی هم همچین قابلیتی رو اجرا کرد. یعنی مشتری که داره محصول اصلی رو انتخاب می‌کنه، در کنارش پیشنهاد خرید نرم‌افزار یا اکسسوری‌های مرتبط هم بهش داده می‌شه.

برای من اما نیازی به اون نرم‌افزارا نبود. خیلی راحت زدم “نه مرسی!” و رفتم مرحله بعد. و اینم خیلی مهمه: سایت اپل انتخاب این Add-onها رو کاملاً اختیاری گذاشته، نه اینکه با فریب یا اجبار بچپونه تو سبد خریدت.

تمام این سفارشی‌سازی‌ها، گزینه‌ها، و تنظیمات، همون‌طور که احتمالاً خودتون هم حدس زدید، پشت پرده با مفهومی شبیه به محصولات متغیر در ووکامرس کار می‌کنه. یعنی تو برای یه محصول واحد (مثلاً مک‌بوک)، می‌تونی رم، حافظه، آداپتور، کیبورد، و حتی نرم‌افزاراش رو بسته به نیاز خودت انتخاب کنی و هر بار قیمت نهایی بر اساس انتخاب‌هات آپدیت می‌شه.

در نهایت، بعد از اینکه همه گزینه‌هام رو چک کردم و نرم‌افزارای پیشنهادی رو رد کردم، قیمت نهایی دستگاهم شد ۷۱۷۹ درهم. فقط مونده بود بزنم روی دکمه‌ی آشنای “Add to Bag” و برم مرحله‌ی بعدی، یعنی ثبت نهایی و پرداخت.

تکنیک‌های Upsell و Cross-sell

حالا بعد از اینکه محصولتو انتخاب کردی و زدی “Add to Bag”، وارد یه مرحله می‌شی که هم یه مرور کلی از سفارش بهت می‌ده، هم یه فرصت دیگه برای فروش بیشتر خودش ایجاد می‌کنه. اینجا دقیقاً جاییه که اپل خیلی هوشمندانه از تکنیک‌های Upsell و Cross-sell استفاده می‌کنه. یعنی قبل از اینکه بزنه زیر قبض و ببرت سمت پرداخت، یه‌بار دیگه تلاش می‌کنه که شاید یه چیز دیگه هم بخری!

مثلاً اول میاد می‌گه: «دوست داری محصولتو بیمه کنی؟» یا «می‌خوای یه آداپتور USB-C به Lightning هم داشته باشی؟» که خب واقعیت اینه که با وجود آیفون ۱۵ و Type-C بودنش، دیگه اون آداپتور خیلی به کار نمیاد. حتی یه پیشنهاد دیگه هم هست برای خرید یه تبدیل Type-C به USB معمولی که اونم اگه واقعاً نیاز نداشته باشی، فقط داره سبد خریدتو شلوغ می‌کنه.

این پیشنهادها همون کراس‌سل‌ها هستن؛ یعنی محصولاتی که مستقیماً ربطی به دستگاه اصلی ندارن ولی می‌تونن در کنارش به کارت بیان. اما از اون طرف آپ‌سل رو هم داریم، جایی که مثلاً می‌گه می‌خوای یه مدل بهتر رو انتخاب کنی؟ یا مثلاً با حافظه‌ی بیشتر بگیری؟ که البته چون ما این مراحل رو قبلاً رد کردیم، دیگه اینجا بیشتر تمرکز روی اکسسوری‌ها و موارد جانبیه.

من خودم ترجیح دادم هیچ‌کدومو انتخاب نکنم، گفتم مرسی متشکرم! ولی یه نکته کوچولو به ذهنم رسید: ای کاش به جای گزینه‌ای مثل “Review Bag”، که خیلی رسمی و بی‌احساسه، یه دکمه مثل “No thanks” یا یه چیزی با حس دوستانه‌تر می‌ذاشتن. البته این دیگه خیلی ریزه، نمی‌شه اسمش رو گذاشت ایراد. در کل طراحی این بخش هم، مثل باقی سایت، خیلی حساب‌شده و تمیزه.

دکمه‌ی تسویه حساب واضح و خوانا

وقتی دیگه همه چیزو انتخاب کردی، یعنی محصول رو شخصی‌سازی کردی، پیشنهادهای اضافی رو رد کردی یا گرفتی، می‌رسی به مرحله‌ی آخر قبل از پرداخت. اینجا سایت اپل یه خلاصه کامل از سبد خریدت نشونت می‌ده؛ همه مشخصاتی که انتخاب کردی، قیمت نهایی، و چیزایی که قراره تحویل بگیری. یه‌جور حس خوب داره این مرور نهایی، چون مطمئن می‌شی دقیقاً همون چیزیه که می‌خواستی.

اما یه چیزی که تو این مرحله خیلی برام جالب بود، محل قرارگیری دکمه‌ی Check Out هست. خیلی واضح و درشت، بالا سمت راست صفحه گذاشتنش؛ همون‌جایی که ناخودآگاه چشم آدم دنبالش می‌گرده. ببین، ممکنه به‌نظر بیاد یه چیز ساده‌ست، ولی واقعاً این‌که کاربر دقیقاً بدونه باید کجا کلیک کنه، یکی از مهم‌ترین اصول تجربه کاربریه. چون تو این لحظه دیگه نباید گیج بشی یا دنبال دکمه بگردی. باید راحت بتونی بزنی و بری مرحله‌ی پرداخت.

همین سادگی و دقت تو طراحی، باعث می‌شه کل فرایند خرید از سایت اپل، حتی با اینکه گزینه‌ها و تنظیمات زیادی داره، اصلاً برات خسته‌کننده یا گیج‌کننده نباشه. هر مرحله راه خودش رو داره، و هر چیزی دقیقاً سر جای خودشه.

یه ایراد از سایت اپل

حالا همه چیز آماده‌ست، محصول انتخاب شده، مشخصاتش همونیه که می‌خوام و دارم می‌رم واسه نهایی کردن سفارش… که یهو متوجه می‌شم یه چیزی اشتباهه! رنگ دستگاه، اون رنگی نیست که من انتخاب کرده بودم یا می‌خواستم. خب طبیعیه که رنگ تو تجربه‌ی خرید خیلی مهمه، مخصوصاً وقتی مثل من دنبال یه رنگ خاص مثل اسپیس گری باشی.

حالا چی کار باید بکنم؟ مجبور شدم برگردم عقب، دوباره برم تو بخش Mac، مدل مک‌بوک ایر رو انتخاب کنم، باز روی گزینه‌ی Buy کلیک کنم و دوباره کل مسیر خرید رو از اول برم. اینجا واقعاً می‌شه گفت یکی از ایرادات سایت اپله. نه که ایراد خیلی بزرگی باشه، ولی چیزی بود که انتظارش رو نداشتم از یه برند مثل اپل.

ببین تو بعضی محصولات مثل آیفون، از همون اول رنگ رو نشونت می‌ده و اجازه می‌ده راحت انتخابش کنی. اما توی مک‌بوک، رنگ رو فقط تو صفحه‌ی اصلی معرفی محصول گذاشته، نه توی بخش Customization. خب چرا؟ وقتی دارم رم و حافظه و آداپتور رو کاستومایز می‌کنم، چه اشکالی داره همون‌جا رنگ رو هم انتخاب کنم؟ اینجوری خیلی بهتر می‌شه و لازم نیست کاربر برای یه گزینه ساده کل فرآیند خرید رو دوباره از اول طی کنه.

واقعیت اینه که من همون موقع تو اپل‌استور بودم، می‌خواستم با سیستم اونجا سفارش رو ثبت کنم، ولی چون کیبورد US English نداشتن و اون داستان رنگ هم پیش اومد، آخرش گفتم بی‌خیال، می‌رم خونه انجامش می‌دم. البته در نهایت خیرش این بود که همین تجربه باعث شد این ویدیو و بررسی کامل رو بگیرم و بنویسم تا شاید برای بقیه راهنمای خوبی باشه.

قابلیت خرید به عنوان میهمان

وقتی بالاخره گزینه‌ی Check Out رو می‌زنی و وارد مرحله‌ی نهایی پرداخت می‌شی، سایت اپل یه حرکت خیلی هوشمندانه و کاربرپسند انجام می‌ده. ازت نمی‌خواد حتماً اپل آیدی داشته باشی تا بتونی خرید رو تکمیل کنی. یعنی به‌راحتی یه گزینه برات می‌ذاره به اسم Check Out as Guest، یا همون «خرید به عنوان مهمان».

این ویژگی واقعاً خیلی ارزشمنده. چون خیلی وقت‌ها کاربر فقط می‌خواد سریع خریدش رو انجام بده و حوصله ساختن حساب کاربری یا لاگین کردن نداره. سایت اپل اینو درک کرده و به‌جای اینکه کاربر رو مجبور کنه وارد اکانت بشه، اجازه می‌ده فقط با وارد کردن اطلاعات ضروری مثل اسم، آدرس و اطلاعات پرداخت، خیلی راحت و سریع خرید رو تموم کنه.

این قابلیت رو توی سایت‌های وردپرسی هم خیلی راحت می‌شه پیاده‌سازی کرد. با استفاده از خود ووکامرس یا یه سری افزونه‌های ساده، می‌تونی امکان خرید مهمان رو فعال کنی و یه تجربه بی‌دردسر برای کاربرات بسازی. چون واقعیت اینه که هر مرحله اضافی تو فرآیند خرید، ممکنه باعث بشه کاربر قید خرید رو بزنه و صفحه رو ببنده. ولی با همچین گزینه‌ای، این احتمال خیلی کمتر می‌شه.

تو این مرحله، همه‌چیز خیلی ساده و روان پیش می‌ره. آدرس وارد می‌کنی، اطلاعات کارتت رو می‌دی، و بعد فقط یه کلیک فاصله داری تا سفارش نهایی بشه.

خرید با اپل آیدی

حالا اگه اپل آیدی داشته باشی، یه امکان جالب دیگه هم برات فعال می‌شه. سایت اپل بهت اجازه می‌ده که بدون وارد کردن یوزرنیم و پسورد، فقط با استفاده از Passkey وارد اکانتت بشی. کافیه اون QR کدی که نشون می‌ده رو با گوشی آیفونت اسکن کنی و تموم! یه ورود امن، سریع و بی‌دردسر.

این سیستم، یه جور ورود بدون رمز عبوره که اپل خودش توسعه‌ش داده و کاملاً با اکوسیستمش هماهنگه. مخصوصاً اگه جزو کاربرای ثابت اپل باشی، واقعاً راحت‌ترین راه برای لاگین کردنه. حس می‌کنی انگار اصلاً چیزی به اسم رمز عبور وجود نداره، و این یعنی یه گام بزرگ توی تجربه کاربری و امنیت.

البته اینجا می‌شه یه مقایسه کوچیک هم با سایت‌های وردپرسی خودمون کرد. مثلاً توی فروشگاه‌هایی که با میهن پنل کار می‌کنن، می‌تونی قابلیت ورود با پیامک رو فعال کنی. یعنی دقیقاً همین حس ورود راحت و بی‌دردسر رو تو سایت خودت هم می‌تونی پیاده کنی. کاربر شماره‌شو وارد می‌کنه، یه کد براش میاد، می‌زنه و وارد می‌شه؛ دیگه نیازی نیست حتماً ایمیل یا پسورد یادش باشه. برای دریافت افزونه مسهن پن کلیک کنید.

در کل، چه ورود با اپل آیدی و Passkey باشه، چه خرید به عنوان مهمان، یا حتی ورود با SMS توی وردپرس، نکته مهم اینه که نباید مانعی سر راه کاربر تو مرحله حساس خرید باشه. تجربه خرید باید سریع، بی‌اصطکاک و قابل اعتماد باشه، چیزی که اپل خیلی خوب رعایتش کرده.

مراحل نهایی خرید

خب رسیدیم به آخرین مرحله از فرایند خرید. من انتخاب کردم که به‌عنوان مهمان خرید کنم، چیزی که تو ووکامرس هم به‌راحتی می‌شه فعالش کرد. خیلی راحت و بی‌دردسر، سیستم اپل می‌گه سفارش شما حدوداً بین ۱ نوامبر تا ۳ نوامبر به دستتون می‌رسه. یعنی تقریباً یه هفته دیگه، که زمان معقول و مناسبیه.

چون من قبلاً چند بار تو سایت اپل خرید کردم، اطلاعات آدرس منو توی سیستم داشت. بنابراین وقتی رسیدم به بخش Shipping Address، خودش همه چی رو خودکار پر کرده بود. فقط کافی بود شماره تلفن‌مو وارد کنم و برم سراغ مرحله بعد.

تو بخش پرداخت، دو تا گزینه داشتم: کردیت کارت یا دبیت کارت. من اطلاعات کارت بانکی‌مو وارد کردم (که خب طبیعتاً اطلاعات شخصیه و نمی‌شه نشونش داد)، و بعدش سیستم می‌ره سراغ مرحله نهایی.

اینجا اپل دوباره یه حرکت خوب دیگه انجام می‌ده. قبل از اینکه سفارش رو ثبت کنی، یه مرور کلی از همه چیز بهت نشون می‌ده. آدرس، مشخصات محصول، مبلغ نهایی، نحوه ارسال، زمان تحویل… همه‌چی. انگار یه‌بار دیگه ازت می‌پرسه: «همه چی درسته؟ مطمئنی؟» و وقتی مطمئن شدی، فقط کافیه بزنی روی دکمه‌ی Place Your Order.

و تموم! سفارش ثبت می‌شه، یه رسید برات میاد، و می‌دونی که همه چی با موفقیت انجام شده. واقعاً تجربه‌ای بود که حس حرفه‌ای بودن و اعتماد کامل رو منتقل می‌کرد. نه فقط به‌خاطر اینکه از یه برند معروف خرید می‌کنی، بلکه چون خود فرایند خرید، طراحی و مسیرش دقیق و بدون اصطکاکه. همون چیزی که یه فروشگاه اینترنتی ایده‌آل باید داشته باشه.

قابلیتی که فروشگاه‌های ایرانی ندارن

بعد از اینکه سفارش رو نهایی کردم و دکمه‌ی Place Your Order رو زدم، سایت اپل یه مرحله‌ی نهایی دیگه هم داشت. اومد یه بررسی سریع انجام داد، مشخصات سفارش رو چک کرد و گفت: همه چی اوکیه! یعنی سفارش ثبت شده و حالا باید منتظر بمونم تا مراحل بعدی انجام بشه.

یه نکته‌ی خیلی جالب اینجا اتفاق افتاد: هیچ پولی از کارت من کم نشد. یعنی اطلاعات پرداخت وارد شده، سفارش هم ثبت شده، اما هنوز هزینه‌ای برداشت نشده. یه ایمیل تأییدیه (Confirmation Email) هم برام فرستادن که توش نوشته شده: سفارش دریافت شده، و به‌زودی تأیید نهایی می‌شه.

حالا این چیزی نیست که ما تو ایران تجربه‌ش کرده باشیم، چون متأسفانه سیستم بانکی ما فعلاً همچین قابلیتی رو پشتیبانی نمی‌کنه. اما تو کشورهایی مثل امارات، یا به‌طور کلی جاهایی که پرداخت با ویزا کارت یا مستر کارت انجام می‌شه، این سیستم خیلی رایجه.

ماجرا از این قراره که اول سفارش ثبت می‌شه، ولی مبلغ فقط “رزرو” می‌شه، نه اینکه فوراً از حسابت برداشته بشه. بعد اون شرکت (مثل اپل یا آمازون) میاد بررسی می‌کنه که آیا محصولی که سفارش دادی تو انبار هست یا نه، مشخصاتی که انتخاب کردی دقیقاً موجوده یا نه. وقتی مطمئن شد همه چی درسته و محصول آماده‌ی ارسال شد، تازه در اون مرحله پول از کارتت کم می‌شه.

این مدل خرید، هم خیال مشتری رو راحت می‌کنه، هم یه جور حس اطمینان به کل فرآیند می‌ده. چون تو مطمئنی که اول سیستم از پس سفارش برمیاد، بعد هزینه‌اش رو می‌گیره. واقعاً تجربه‌ایه که دوست داشتی کاش تو ایران هم داشتیم.

جمع بندی

خب، اینم از تجربه کامل خرید از سایت اپل. فقط هدفم این بود که ببینیم واقعاً سایت‌های بزرگ و معتبر دنیا چطور فرایند خرید رو برای کاربر راحت می‌کنن. واقعاً وقتی وارد سایت اپل می‌شی، همه چیز انقدر ساده، روان و حساب‌شده‌ست که حس می‌کنی داری با یه سیستم کاملاً انسانی کار می‌کنی، نه یه ماشین خشک و پیچیده.

درسته یکی‌دو تا نکته‌ی کوچیک بهش وارد بود، مثلاً همین ماجرای انتخاب رنگ مک‌بوک که تو بخش کاستومایز نمی‌ذاشت رنگ رو اون‌جا انتخاب کنیم و مجبور می‌شدی دوباره مسیر رو از اول بری، ولی تو باقی بخش‌ها، واقعاً طراحی بی‌نقصی داشت. از حذف فیلدهای اضافی گرفته تا شفاف بودن مراحل، و حتی امکان خرید به‌عنوان مهمان؛ همه اینا نشونه اینه که اپل واقعاً می‌فهمه کاربر چی می‌خواد و چطور باید سریع و بی‌دردسر به خواسته‌ش برسه.

اگه بخوام تو یه جمله جمع‌بندیش کنم، می‌گم: تجربه‌ی خرید از سایت اپل، یه نمونه‌ی کامل از یه UX فوق‌العاده‌ست؛ ساده، سریع، دقیق و در خدمت کاربر.

اگه این مقاله برات مفید بود و حس کردی دید تازه‌ای نسبت به طراحی فرآیند خرید پیدا کردی، خوشحال می‌شم تو نظرات بنویسی. اگه دوست داری تجربه خرید از سایت‌های دیگه مثل آمازون یا فروشگاه‌های بین‌المللی دیگه رو هم بررسی کنیم، حتماً بگو. اینجوری می‌تونیم با هم قدم‌به‌قدم چیزایی یاد بگیریم که توی طراحی فروشگاه‌های وردپرسی‌ خودمون به‌دردمون بخوره. شاد و سربلند باشید.🙂

رضا راد

میلیون‌ها کیلومتر اسکرول کردم تا به هدفم نزدیک بشم و این داستان همچنان ادامه داره...